Positie : Uliveo, Maskelyne Islands

Zeg je Vanuatu, dan moet spontaan bij je opkomen : traditie of, in hun woorden, “kastom”. Als er één land is waar traditie op “nambawan” komt, dan in dit eilandenrijk. Tijdens het yamseizoen is het pas echt feest. Ze slaan je met dansfestivals om de oren. De yamwortel, hun basisvoedsel, hun aardappel, hun leven, moet geëerd worden.

Het gebeuren in Lakatoro (Malekula) echter is toch nog even wat anders. Na tien jaar van afwezigheid, kan je hier de moeder van alle festivals meemaken, het Vierde Nationale Kunsten Festival. Meer dan 1.000 dansers en kunstenaars van elk veraf- en dichtbijgelegen eilandje tonen hier hun kunnen, een week lang. En wij zijn erbij.

We trotseren de hitte, de zonder genade brandende zon, het door stampende voeten opgewarrelde stof op het veel te grote voetbalveld.
De dansers té ver weg naar ons Westers gevoel. Het enthousiasme van de vele, voor hun dorp supporterende Melanesiërs, daarom niet minder.

Zonde dat we de verhalen, die ten grondslag van elke dans liggen, niet begrijpen. Maar het is dan ook duidelijk geen voorstelling voor witte mensen (de meesten bereikten Lakatoro, zoals wij, al zeilend) en dat maakt ons blij.

Tijdens de lange “toktok” (speeches) van ministers gaan we een hapje eten in één van de uit bamboe opgetrokken petieterige eettentjes. Sliertje kip met zoete aardappel, banaan, papaya op een schaal van gevlochten palmblad (geen piepschuim of plastic.) Drank : kokoswater.

Terrasjes, een cafeetje...vergeet het maar. Aan het eind van de dag doen mijn billen en rug pijn van de harde banken en het op de grond zitten.

Er wordt ook aan “edukesen” (education) gedaan. “In” traditionele vuurtjes en onder hete stenen, worden in bananenblaren gerolde lekkernijen als vis en geraspte kokosvrucht, taro en manioc gestoofd, nadat eerst is gedemonstreerd hoe men dat allemaal klaar maakt. Grote belangstelling van zwarte mensen. Kan men dit nog enkel in de geïsoleerde dorpen? Naar hartelust wordt kokosnoot geraspt en steeds weer in kokoswater tussen vingers geperst .

Ondertussen gaat de stoet en het optreden van dansers met indrukwekkende hoofddeksels en schilden onverminderd voort. Het monotone, diepe gezang, als van een groep dronken mannen, vindt Tony een beetje oneerbiedig, gonst nog lang na in ons hoofd.

Nog even de markt aan de overkant bezoeken. Overvol dit keer, er zijn immers zoveel monden te voeden.

Je kan er geen voet verzetten of je trapt op iemand. Verkoopsters wonen zowat op de markt, ze slapen overal waar ze kunnen, onder de tafels, kinderen bij zich. Meer verkoopsters àchter de tafels dan klanten ervoor. Tien vragende ogen kijken naar me op. Aan wie moet ik deze boontjes betalen? Scheef lachje, weer een witte dame, onbekend met de marktgebruiken.
Een paar hanen, strak verpakt in een gevlochten mand, ondergaan hun lot, gelaten. Horen niks, zien niks.

Zoek de haan !

Na twee dagen hebben we het verzadigingspunt bereikt. Genoeg blote billen, peniskokers (Big en Smol – breed en smal) scanderende mannen, tamtams en rammelende enkelratels. Met een busje rijden we terug naar de kaduke steiger in Litzlitz, komen deden we in de bak van een truck vol bananen.

Wat nu volgt is de pijnlijke apotheose, de ultieme marteling van onze toch al moe-e spieren. Over de rotsen klauteren naar Jak, valt nog wel mee. Maar dan wacht ons een kletsnatte tocht van meer dan een kwartier richting boot. Tegen wind en golven jakkerend zetten we ons schrap om niet overboord te gaan, daarbij omarm ik de twee rugzakken met kostbare fruitlading.
Steile golfjes spatten in zoute gulpen over ons heen. Jak is een “natte” dinghy, het minste wat je kan zeggen.

Wat later, na een zuinig afspoelen (water sparen) en bij een pintje Tusker, beginnen mijn armen weer enigszins te “leven”. Wij keuvelen wat na.
Op belevenissen als deze kunnen we een hele tijd teren. Zeg maar niks, ik weet het. Wat zijn wij gelukzakken !

Positie : Port Stanley, Malekula.

Foto's op de blog plaatsen, bij mijn tekstjes, is een nachtmerrie. Het duurt erg lang en vreet behoorlijk wat megabytes .
Foto's in een map plaatsen gaat veel makkelijker.

Daarom deze “Santo in foto's” map.
En omdat elke upload voor 1000 Vatu (8 €) bovenop de 2 Gig aan data, 500 MB gratis oplevert, zit ik hier nu met slaapogen om 5 u aan de laptop (stikgek !?!). Immers, addertje onder het gras, die 500 MB gratis : enkel te gebruiken tussen 0 en 6 uur 's nachts.

Hopelijk neemt er ook iemand de moeite om die foto's te bekijken.

Positie : Port Sandwich.

Deze foto hoort nog bij het vorige tekstje over kinderen met machetes.

En dan vaar je, na zo lang tanden bijten en “wachten” op één plek, voor je het goed en wel beseft, de baai uit richting zee. Een vriendelijk windje en dito zee verwelkomt je. Kan het niet altijd zo zijn?

Gisteren nog wat boodschappen gedaan in Luganville.

Taxichauffeur George, die ons terugbrengt, loopt zelfs mee tot bij onze Jak. Hij kent ons leven. Was zelf zeeman op Koreaanse vissersboten. Geboren is hij op het eiland Ambae, waar de eruptie van de vulkaan een jaar geleden opnieuw duizenden inwoners naar buureilanden Santo en Maewo verdreef. Hij probeert op Santo nog geld te verdienen, terwijl zijn vrouw en kinderen alweer terugkeerden naar hun huisje op Ambae. Ze moet wel, de vulkaan zorgt er voor enorme groenten en knollen. George gebaart met zijn armen alsof hij een enorme voetbal omklemt. Zo groot zijn de zoete aardappelen er en de spinazie blaren, gigantisch.

Ik kom met 5kg bloem extra terug op Jakker. Blij, want slecht meel heeft ervoor gezorgd dat we heel klef brood moesten eten. Dat probleem zal nu wel van de baan zijn.
Maar een ander dient zich aan : gedoe met de gasoven. Er is amper nog een vlammetje.
Tony, mijne man die alles kan, haalt alles uit elkaar. Blaast de gasleiding uit, klopt het roest uit de brander. Enfin, na een uurtje brandt het vuur weer lustig.

In Port Stanley op Malekula aangekomen, ankeren we op een bekend plekje. Toch lijken de koraalblokken (bommies) erg dichtbij. Dat inspecteren we even en ontdekken zo een wel bijzonder mooie koraaltuin compleet met schildpad, rustig liggend op de bodem. Een trevally zwemt met flinke snelheid recht naar mijn gezicht. Schrikken ! (Een vervelende gewoonte van deze vissen, lees ik achteraf). Een enorme zeebaars schrikt dan weer van ons.
De drop-off blijkt ook de moeite. Hier doen we een duik. Hopelijk regent het één van de volgende dagen. Duiken betekent extra waterverbruik om alle spullen af te spoelen.

Dan is er nog een klus. Onder water dit keer. Zink anode vervangen.
Omdat er zich onder water, rond de boot zwakke elektrische stromen voordoen, worden metalen aangevreten. Wij plaatsen zinkanodes dichtbij de bronzen schroef opdat die zich, geheel volgens de tabel van Mendeljev, zouden opofferen voor de dure schroef.
De anode, bijna weggegeten, moet dringend vervangen. Perfect om dit hier te doen, met behulp van de duikuitrusting.

Best moeilijk, al die schroefjes en de twee delen van de anode onder water plaatsen. Als je wat laat vallen, ben je het onherroepelijk kwijt.

En dan vragen jullie zich af : “Wat doen ze toch maar de ganse dag op zo een boot? “

Ankerplek Port Sandwich.

Wandelen ! Nog één van onze geliefkoosde, maar vooral ook noodzakelijke bezigheden. Op onze huidige ankerplek, Port Sandwich stappen we 40 minuten (warm, warm) naar het piepkleine stadje, Lamap, voor brood. Om ons gas (zelf brood bakken) wat te sparen.
De markt stelt niks voor. Gelukkig brengt Madeleine (met haar pikinini) fruit en groenten aan boord.

Nog even langs de kleuterklas van Lamap, de dril van elke ochtend tanden poetsen is net achter de rug, vóór we de terugweg aanvatten.

Halfweg wacht Amendine ons al op. Elke dag heeft ze een verrassing voor ons : pompelmoezen, verse kokosnoten. Ik bedank haar met een doosje theezakjes.
O ja, ze bevestigt wat we al lazen : “Neem “plis” geen verkoelende duik in het water rond jullie boot. In het verleden waren hier zeker vijf shark attacks, omdat men koeien slachtte bij de baai. “

Zouden die haaien er nog steeds zitten ? We zien toch niks !

Veel nieuws valt er van het Jakkerfront niet te melden. We leven ons bootleventje en wachten af ! En meer ga ik daar niet over vertellen.
Goed beschut, gelukkig, in de baai van Palikulo. Onder donkere, dreigende luchten. Af en toe sterke windvlagen met regen. Af en toe een stukje blauw.
Buiten : 3,5 m hoge golven, wind : 25 knopen en meer. Een goed zeeman gaat daar niet tegenin.
Pluspunt van deze baai : in de jungle van het schiereiland lokken prachtige paadjes een vastzittende zeiler om uit zijn kot te komen. Voeg daar een reeks “bunker” ruïnes en oud ijzer van generatoren, rails, gebinten en tanks aan toe en mijn kapitein is altijd tot een wandeling te verleiden.

Ik doe inspiratie op voor een tekstje. De ontmoeting met een vader en zijn drie kinderen (pikinini) zet me aan je wat te vertellen over de machete, hier “bus naef” (bush knife) of “bigfala naef”. Het jongetje (5 j. of zo) zwaait met zo een kapmes bijna even groot als hijzelf. Heel gewoontjes op de eilanden in de Caraïben en Pacific.

Mannen (en vrouwen evenzeer) hebben, in Vanuatu zelfs in de stad, zo een werktuig bij. Een werktuig, ja, en niet, zoals wij dat zien, een wapen.
Als een Zwitsers zakmes voor de Ni-Vanuatu. Alles kan je ermee doen. Je maakt er de weg mee vrij in het bos, graaft er zoete aardappels en yam mee op, je opent een kokosnoot. Een Ni-Vanuatu gaat nooit op pad zonder zijn bus naef. Hij zou zich naakt voelen.

En dus hebben kleine kinderen er ook al eentje, om te oefenen. Want denk maar niet dat je even een tak weghakt. Best moeilijk. Er komt techniek bij kijken. De exacte kap-hoek is 45° en op ¾ vanaf de top van het blad moet je je doel raken.
Of er ongevallen mee gebeuren? Dat komen we niet aan de weet. Een verlegen lachje en de opgetrokken wenkbrauwen van overal in de Pacific is hun antwoord.

Ze graven er ook de kavawortel mee op en zo kom ik naadloos bij het volgende : de kava-bar. Waar men gaat langs Vanuatu wegen , overal komt men kavabars tegen. Kleine, open hutjes met banken en een toog.
Nee, het gaat hier niet om de sprankelende champagne look-alike. Kava (het bruine, peperachtige “afwaswater”) is heel andere koek.
Je hebt nodig : kavawortel, iets om te pletten, een doek en water.
De geplette kavawortel wordt in water geweekt (vroeger gekauwd en uitgespuwd), geroerd en gefilterd door een doek. Drinken maar.

Ze gaan er prat op, hier is de kava veel straffer dan in Fiji want men droogt de wortel niet vooraf. Pas op, drink niet meer dan twee kopjes. Het is een sterke drug : eerst wordt je mond verdoofd, daarna weigeren je benen dienst vervolgens je armen.
Kava is een mannen ding. Vrouwen zijn niet welkom in de bars die rond 17 u openen. Ni-Vanuatu zweren erbij. Je praat makkelijker, wordt er rustig van. Een leuke manier om de dag af te sluiten.
Wij verkiezen een nationaal Tusker biertje.