Bakken regen stromen neer. Jakker is kletsnat. De Rio Diablo, vlakbij, tracht al dat water heel snel af te voeren. We liggen dus in een bruine soep. Kunnen nergens heen. Ze hebben niet veel omhanden nu, denk je...Toch wel natuurlijk! Water opvangen en in de tanks bijgieten, Tony heeft daar een dagtaak aan (meer dan 200 l water = 1/2 van onze tanks) en internetten, ik doe mails, probeer betalingen uit te voeren, schrijf tekstjes... over de voorgaande dagen.


Donderdag 13 december 2012 :
Tussen de bruisende brekers door, heel goed oplettend, varen we weg uit de baai bij Mamitupu. Het waait nog steeds hard in het noorden van de Caribische Zee dus hebben we hier in Panama hoge golven.
Waar zullen we vandaag eens heen varen? Eilandjes zat, keuze te veel. Daar in de verte, die drie eilandjes in de rondte. Zou dat iets zijn? Idyllisch ! Turkoois water. Witte brekers op het rif erachter.
Opnieuw voorzichtig "eyballen" rond de riffen en anker droppen op 5m. Als ik omkijk, zitten JM en Karen al in het water. Duikuitrusting aan, scooter klaar. Zij gaan bij het rif kijken. Zwaar teleurgesteld komen ze een uur later terug. Niks te zien, door al de brekers heel veel zand op het rif, zichtbaarheid heel slecht. We snorkelen naar het eiland vlakbij. Ook een tegenvaller eigenlijk. Mooi van ver maar van dichtbij iets minder. Aan de oceaanzijde bergen van afval. Alles wat van het oosten komt, strandt hier vroeg of laat.


 

eiland (1)

 

 

 

Vrijdag 14 december 2012 :
Van deze dag onthouden we enkel : water opvangen en "wiezen". Het regent zo hard. Met dit weer hoef je niet tussen de riffen te gaan scharrelen. Liggen blijven dus. Wat kan je dan beter doen dan kaarten...Jean-Marc en Karen leren ons de kneepjes van het vak!

Zaterdag 15 december 2012 :
Vlug weg hier. De zon schijnt, we kunnen varen. Weer een palmeneilandje. Aridup. Ook hier teleurstellend snorkelen. Veel zand op het rif. 's Avonds is het wel krabben- en langoustenfestijn. Voor een habbekrats gekocht van de Kuna.

Zondag 16 december 2012 :
Steeds verder west. Opnieuw eilandjes, tja er zijn er 365 beweren de Kuna! Coco Bandero Cays. Een stukje buitenrif waar het wél goed duiken zou zijn. Op de ankerplek tussen de riffen treffen we de fransman aan die langs ons lag in Boca Chica. Hij herinnert zich nog de twee "bébés" die we toen aan boord hadden.

Onze duikinstructeurs gaan op verkenning, komen enthousiast terug. Hier is wél een heel mooi rif zonder zand. Maar als wij (Tony en ik) de volgende dag er door Karen heengebracht worden, blijken de golven over de Jak te spoelen. Wind en hoge golven. Toch wagen we het erop en worden beloond met een heel mooi gekleurde koraalwand met veel vis.

 

 

eiland (3)

 

 

 

Maandag - dinsdag : 17 - 18 december 2012 : Krokodil 2.0 :
Heerlijk fris ZOET water om in te ploeteren. Geweldig. We krijgen niet genoeg van de rivier. Waren eigenlijk al een beetje vergeten dat je ook kan zwemmen zonder prikkend zout in ogen, op lippen....tot een Kuna man ons komt vertellen dat we vlak naast het hol van een krokodil aan het zwemmen zijn....oeps. Mijnheer of mevrouw Krokodil komt vaak zonnen op het strandje waar wij uitgerekend onze Jak landden, tegenover zijn nest van dor hout en boomstammen. Je kan zijn afdrukken zien in het zand! Slik! Maar hij is bang van mensen, de Kuna man klinkt echt overtuigd. Ja, zal wel!

 

 

 

eiland (4)

 

 

We zijn op de Rio Diablo. Twee dinghy's. Cindy en John van Cynergy en wij met z'n vieren, op expeditie van deze junglerivier. Eerst over de erg ondiepe toegang, bezaaid met boomstammen, gaat het stroomopwaarts. Heel langzaam verkleurt het bruine water tot een klatterende rivier die over keitjes en zand kabbelt. We zien eerst de vrowen die hier hun wassalon inrichten. Meer dan een uur stroomopwaarts roeien de Kuna om hier water uit de rivier de scheppen. Omdat de waterleiding door diezelfde rivier weer eens kapotgeslagen is bij de laatste storm.

De mensen komen uit Narganá en Corazon de Jesus, de tweelingdorpen, waar wij voor anker liggen. Een voetgangersbrug verbindt ze met elkaar. We zijn weer terug in televisie en internetland. Vooral jonge mensen lopen rond met de typisch witte laptops, gekregen van de regering? Als je geluk hebt en de boot uit Colombia is geweest, kan je fruit, groenten en ander voedsel kopen. Er is zelfs een luchtverbinding met Panama-city elke dag, vanaf de kleine airstrip. De beschaving dringt langzaam door tot Kuna Yala. Een beetje spijtig, maar wij maken er toch maar mooi gebruik van.

Maar het dorp is toch ook, net als alle andere Kuna dorpen, tot over de oever gebouwd. Daar zijn immers de toiletten zonder bodem, boven het water. Alles is functioneel, ze hebben geen last van esthetische ideeën als: de oever moet mooi glooien naar het water, liefst van zand zijn of gras. Wat rommelig en vies komt het over. Typisch Kuna.

Lees ook : www.timetodive1.blogspot.be

 



eiland (5)





 

Een heel fijne Kerst en een fantastisch 2013 wenst je de bemanning van de Jakker !

 

 

CARTEGANA (2)

 

 

 

 

 

Na de zoveelste onvergetelijke zeiltocht tussen eilandjes in één van de prachtigste gebieden op deze aardbol, liggen we nu voor anker bij het tweelingdorp Yandup (Narganá) en Akuanusatupu (Corazon de Jesus). Ja, we zitten in Kuna Yala (= San Blas, Panama). In dit, iets groter, dorp hebben de Kuna hun tradities voor een stuk overboord gegooid. Je gelooft het of niet, er is zelfs wifi AAN BOORD ! Betere verbinding dan in de marina van Santa Marta, heb ik de indruk. Of dit stukje straks via de paden van "tinternet" bij jou geraakt? Laat het ons hopen.

Door de overvloed aan eilandjes, bewoond en onbewoond, duizelt het ons serieus.
Palmbomen : krom en recht.
Water : turkoois tot diepblauw.
Ulu's (= Kuna voor uitgeholde boomstam) met vissers, met fruitverkopers, met vriendelijke Kuna die ons iets van hun geschiedenis en economie komen vertellen, willen weten welke godsdienst we aanhangen en of Tony en ik de papa en mama zijn!

Kuna dorpjes met de typisch vale, in de omgeving opgaande hutjes. Prachtige vrouwtjes, klein (het kleinste volk na de pygmeeën), een beetje timide wenkend : "Kom naar mijn "molas" kijken!"
Molas : de kunstige handwerken waarvoor de Kuna bekend zijn. Kleurige laagjesdoeken, geometrische figuren, toekans, papegaaien voorstellend, in bloezen geïntegreerd en gedragen door de vrouwen hier. Verder smukken ze zich nog op met gouden oor- en neusbellen, getatoeëerde lijntjes over hun neusrug.
Hun benen, da's een verhaal apart. Een kleurig kralensnoer wikkelen ze van knie tot enkel, een prachtig getekende kous. Zussen hebben dezelfde motiefjes...

Op anker bij Islandia, tijdens een tropische herfstdag met bakken regen (goed voor onze watervoorraad) vond ik tijd om wat te schrijven . Dat stuur ik je nu in één keer door. Wie weet wanneer we weer contact zullen hebben?

 

Vraagstukken.
Woensdag : 5 december 2012.
Vraagstukken. Hield jij ervan op school? Wij hebben er altijd mee te maken, als we een tocht plannen.
Opgave : de afstand Santa Marta - Archipelago Islas Rosario is 120 NM. We moeten die eilanden best 's middags aanlopen. Weet je nog, dan staat de zon recht boven ons en kunnen we de riffen en ondieptes makkelijker zien. We moeten immers weer onze weg " eyeballend" vinden. Probleem : de overige gegevens van het vraagstuk zijn onbekenden. Hoe hard zal de wind precies waaien, hoe snel zullen wij bijgevolg kunnen zeilen?? Zullen we stroom mee hebben? De weerberichten voorspellen weinig wind dus laten we maar gokken op een gemiddelde zeilsnelheid van 4 knopen. De stroming zou mee moeten helpen richting west...maar die heeft ons al vaak bedrogen. Exacte stroomkaarten als thuis, bestaan hier niet.
Besluit : vroeg vertrekken. Om 6 u gooien we los.

Verdoeme, slecht gegokt. In de loop van de dag wakkert de wind aan en met meer dan 1 knoop stroom mee stuiven we aan een snelheid van 6-7 knopen naar ons doel. Rond de middag zien we het bruine water vóór ons. De Rio Magdalena. We lazen de waarschuwing : hier in deze Amazone-achtige stroom kunnen boomstammen, maar ook dode koeien ronddrijven. De aflijning is indrukwekkend. Nooit gezien. Van ons diepblauwe vak varen we zonder overgang het viesbruine vak binnen.

Maar we varen te snel, dus er moet iets gebeuren. Ik wil 's nachts niet tussen de riffen zitten. Afremmen dus. Karen en ik, samen op wacht, rollen de genua in...tot er nog een handdoekje zeil overblijft en we 3 knopen lopen. Nu, echt over het water hobbelend, zullen we er rond 9 u zijn. Thuis, bedenk ik, waagt vannacht die goeie Sint zijn leven op de daken.

Om 9 u wagen wíj ons toch naar "binnen". Isla Grande. Een artikel met details van de aanloop in dé zeilkrant voor de Carieb, "Kompas" en Karen vooraan op de boeg leiden ons binnen. We vinden de betonnen palen, houden de diepte in de gaten en vinden een mooi plekje...waar de locals ons ook meteen opmerken. Krab en sieraadjes, we kunnen het allemaal kopen. Diego en Pedro doen erg hun best.

Karen en JM verkennen het rif met Jak en vóór zonsondergang (is al om half zes) maken we een wandeling over het eiland. Duistere paadjes langsheen schamele huisjes en tiendas (winkeltjes) leiden ons naar het (duik)resort in de volgende baai. Wraakroepend de hoge prijzen voor een biertje hier. Allemaal voor stinkend rijke Colombianen.

Morgen trekken we verder...


 

kuna (003)

 

 

 

Dolfijnen en krokodillen.
Vrijdag - zaterdag : 7 december 2012
Ja, sorry, maar het verwende stinkerds verslag gaat verder.
Andere dag, ander eiland. Isla Tintipan, deeltje van de Archipelago San Bernardo, nog steeds Colombia. Een paar uurtjes zeilen. Echt een postkaart-eiland. Prachtige palmbomen, als met een penseel geschilderd, licht en donkergroen geschakeerd. Piepkleine strandjes, mensen zijn er bezig met hout verzamelen, met vissen. Vlakbij : het meest dichtbevolkte plekje op aarde, beweert de gids van Colombia?! Het piepklein eilandje barst werkelijk uit zijn voegen. Waarom wonen ze hier en is het groter eiland onbewoond?

We snorkelen wat rond maar het zicht valt tegen. Toch een aantal mooie koraalplekken met kleine visjes. JM verkent de wijdere omgeving met de onderwaterscooter die hij meebracht. Ook Karen heeft al té lang niet meer gedoken.

Zondag : 8 december 2012.
Weer vraagstukkendag vandaag. We willen naar Panama, naar Tupbak. Dit eiland, dat er van ver uitziet als een slapende walvis, dient al eeuwenlang als aanloopbaken voor piraten, Spanjaarden en andere zeezwervers. Wij rekenen ons ook een beetje in dit rijtje en "richten dus onze steven" daarheen. We gokken op weinig wind en denken ongeveer 24 uur nodig te hebben. Klopt. De zeilen blijven niet vol, motoren dus maar.

Twee keer al, kwam een schooltje dolfijnen, ons wakker schudden uit de lome toestand waarin een mens zich bevindt na een aantal uren "hangen" in de kuip van een zeilboot, op motor onderweg. Bepaald slaapverwekkend.
Nu, de derde keer, is er echt geen wind meer. JM springt dus achter de boot in het water. Al duikend en wegzwemmend tracht hij de dolfijnen dichterbij te lokken. Die blijven echter op veilige afstand van ons. Vooraan toch een paar "dolfijntjes" de voorste die plots, met z'n drie naast elkaar, heel erg snel achter Jakker doorzwemmen, als op afspraak."Laten we eens even dichterbij gaan kijken!" Op de tweede rij volgen een paar andere exemplaren (ouders?) de show met argwaan. Het is een gekwetter van jewelste. Opgewonden als mensen. Karen probeert alles te filmen. Dit moet lukken. Als dit geen you-tube moment is.


 

kuna (004)

 

 

 

Maandag : 9 december 2012.
5u30. Het wordt licht. Daar heb je inderdaad onze "walvis". Eerst nog even een radio verbinding met Limburg waar het koud is en de sneeuw pas gesmolten, vertellen Jos en Tony.
Een mens moet wel onder de indruk komen van die heldere stemmen die klinken vanuit ons Belgenlandje, zo ver over de oceaan! Onze opstappers denken er ook zo over.

Omzichtig ronden we het eiland en zien dat Giggles, buren in Curaçao, ons voor waren. We ankeren iets dichter bij het dorp. Ons eerste Kuna dorp!
Wat historie misschien. De Kuna indianen zijn lang geleden uit de bergen van Panama naar de eilanden afgezakt op zoek naar een plek om te wonen. Een plek met minder insecten, minder wilde beesten, geen andere stammen om mee te vechten. Na jaren van rebellie en oorlog stemde de Panamese regering erin toe dat ze hun eigen strook land aan de kust van Panama en de ervoor liggende eilanden zelf mogen besturen. San Blas of wat zijzelf veel liever horen : Kuna Yala!

Aan de ingang van het dorp een winkeltje. Bier, cola, nescafé, chips te koop, zoals in winkeltjes over de hele wereld. Gonzalez geeft ons allemaal een hand. Nieuwsgierig is hij naar onze naam en...leeftijd! We wandelen naar de bron. Vrouwen schrobben bloesjes schoon, kinderen badderen. We zien de dugouts (uitgeholde boomstam-boten), sommigen in aanbouw. Een man komt 10 dollar opstrijken : taks om het eiland te bezoeken. Hier staat zelfs een satellietantenne : Digicel!

Ons namiddagdutje wordt wreed opgeschrikt door de kreet : krokodil! Inderdaad, dat is geen boomstam. Karen en JM gaan op foto-jacht! Indrukwekkend. Oeps en net ben ik nog rond de boot gaan zwemmen. Zouden die beesten echt bang zijn van ons?

 

 

kuna (11)

 

 

 

Dinsdag 11 december 2012.
Verder leidt onze tocht, tussen de riffen door. Het Panama-boek van Bauhaus in de hand, van waypont naar waypoint. Onze elektronische kaart is hier totaal van geen nut. Heel vaak zijn we gewoon op het land aan het varen.
Hoge golven breken op de riffen rondom ons. Je ziet waar het diep kanaal is.
Daar ligt Mamitupu. Wat blijkt. Er komt een rivier uit in de baai. Een mini-Rio Magdalena. Weer de scheidingslijn. Bruin water, blauw water. Soms wint de stroom uit zee het, dan duwt die het bruin wat verder van ons weg. Tijd om even een duik te nemen achter de boot.

Het dorp is traditioneler. Vrouwen gaan gekleed in molas, kralen rond hun benen. Bedeesd roepen ze ons binnen om molas te verkopen. Karen slaagt erin met "verborgen" video camera een filmpje te maken van handwerkende oude vrouwen in een hutje. Heb je nog te goed!

Het dorp leeft van kokosnoten. Gewonnen op hun veldjes op het vasteland waar ze elke morgen heen roeien. Elke vierde dag worden die opgehaald door boten uit Colombia. 25 dollarcent per kokosnoot, dat verdienen ze. Een kokospalm draagt 30 noten per maand en een veldje bestaat uit vele bomen. Ze zouden veel kunnen verdienen, maar gaan enkel kokosnoten halen als ze geld nodig hebben om iets te kopen. Logisch toch !

Vrouwen beheren de financiën en bepalen wie er met wie trouwt . De man trekt in bij de vrouw. Matrilineaire samenleving!

Kinderen volgen ons, lachen en springen, spelen het wereldberoemde spelletje met het touwtje rond de vingers, figuurtjes vormen.

Het is bijna donker als we door de modderige straatjes, het regende pas, naar de Jak lopen. Soms moet je dwars door de ontzettend smalle straatjes heenschuifelen. De mensen gaan richting Congreso. Elke avond is er vergadering in het dorp. De dorpshoofden spreken lang en saai. Eén iemand heeft de taak regelmatig een luide schreeuw te geven, om mensen wakker te houden.
Maar ze kunnen er ook terecht met wat er op hun lever ligt. Echte democratie! Een fascinerende samenleving!

 

 

kuna (007)